Klimaatverandering in Flevoland: veilig én leefbaar

Klimaatverandering uit zich niet alleen geleidelijk in zeespiegelstijging, maar is nu al voelbaar in vaker voorkomend extreem weer, ook in onze provincie. Vooralsnog heeft Flevoland een relatief gunstige uitgangspositie. Ook al ligt Flevoland onder zeeniveau, het is veilig wonen en werken in onze provincie, en die veiligheid is met goed onderhoud en tijdige versterking van de dijken nog lang vol te houden. Tegelijkertijd rijst de vraag: blijft het ook leefbaar, gezond, werkbaar en comfortabel achter die veilige dijken? Tijdens de lezing delen Hetty Klaver, Jean Paul Gebben en Arjen Gerritsen hun inzichten, waarna de Commissaris van de Koning, Leen Verbeek, een reflectie verzorgt.

Kennis delen en klimaatadaptief bouwen

In deze door het Genootschap Flevo georganiseerde lezing worden bestuurders, volksvertegenwoordigers bij decentrale overheden, maatschappelijke organisaties, het bedrijfsleven en overige geïnteresseerden geïnformeerd over een zeer actueel thema: hoe wil Flevoland de enorme bouwopgave die Nederland heeft invullen? Peter Glas, Deltacommissaris, gaat als keynote spreker in op het klimaat en het water in Nederland en vertelt over het Deltaprogramma en het bouwen in Flevoland. Daarna geeft Martine Visser, directeur-bestuurder van Centrada Lelystad, als coreferent haar visie op klimaatadaptief bouwen voor de toekomst. Commissaris van de Koning Leen Verbeek deelt enkele observaties. Voorzitter Andries Greiner heet alle aanwezigen welkom bij de 14e Cornelis Lelylezing; sinds 2007 een jaarlijks evenement, met uitzondering van de coronajaren. De lezing gaat altijd over een Flevolands onderwerp en heeft als achtergrond de naam van Cornelis Lely, de man achter de drooglegging van de Zuiderzee, hoog te houden. Vandaag is de achterkleinzoon van Cornelis Lely, Jan Lely, aanwezig, waarvoor een speciaal welkom. Naast de naam hooghouden, wil het Genootschap ook kennis delen en kennis activeren.

Geen lezing (i.v.m. corona)

Honderd jaar Zuiderzeewet: terugkijken en vooruitblikken

In 2018 vierden we dat het honderd jaar geleden was dat de Zuiderzeewet werd vastgesteld. De drooglegging van de Zuiderzee werd lange tijd gezien als een wild avontuur. Hoewel er al eerder gesproken werd over de inpoldering, presenteerde Cornelis Lely het eerste technisch uitvoerbare plan en zorgde hij als minister van Waterstaat persoonlijk voor de goedkeuring van de wet in 1918. De Zuiderzeewerken hebben het Nederland van nu ingrijpend veranderd: de woeste Zuiderzee werd bedwongen, de Afsluitdijk aangelegd en nieuw land gevormd, waaronder Flevoland met Lelystad als latere provinciehoofdstad.

Het grootste inpolderingsproject aller tijden bracht veel goeds, maar ook lessen voor wat beter had gekund. Tijdens de lezing namen minister Cora van Nieuwenhuizen en co-referent Hetty Klavers de aanwezigen, met de blik van Cornelis Lely, mee naar de toekomst van het IJsselmeergebied. Burgemeester Ina Adema verzorgde een inleiding waarin ze het publiek meenam naar het verleden, met persoonlijke anekdotes en historische context.

Heeft Flevoland een eigen toekomst?

In 2016 stond de Cornelis Lelylezing in het teken van de vraag of Flevoland een eigen toekomst heeft. De lezing werd geopend door Commissaris van de Koning Leen Verbeek, die als inleider het publiek meenam in de context van de provinciale ontwikkelingen. Prof. dr. Wim Derksen, socioloog en hoogleraar bestuurskunde, verzorgde de hoofdlezing en ging in op maatschappelijke en bestuurlijke vraagstukken die van belang zijn voor de toekomstige ontwikkeling van Flevoland. Daarnaast spraken drs. Chris Leeuwe, voorzitter van de Stichting Kennistransfercentrum Flevoland (KCF), en burgemeester Franc Weerwind van Almere als coreferent over hun visie op de rol van Flevoland in het brede maatschappelijke en bestuurlijke landschap.

Op weg naar een participatiesamenleving

In 2014 stond de Cornelis Lelylezing in het teken van de participatiesamenleving en de rol van Flevoland hierin. Prof. dr. K. Putters, directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), verzorgde de hoofdlezing en ging in op maatschappelijke en sociaal-culturele ontwikkelingen die van invloed zijn op het functioneren van gemeenschappen en overheden.

Daarnaast spraken drs. Ch. Leeuwe, voorzitter van de Stichting Kennistransfercentrum Flevoland (KCF), L. Verbeek, Commissaris van de Koning in Flevoland, en mevrouw A. Jorritsma-Lebbink, bestuursvoorzitter van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) als coreferent, over hun visie op samenwerking, participatie en het stimuleren van betrokkenheid binnen de regio.

De 22e eeuw begon toen!

In Flevoland wordt hard gewerkt aan de (door)ontwikkeling van het gebied, een grote woningbouwopgave voorop. De vraag is hoe we deze opgave op weg naar 2100 ruimtelijk en sociaal vorm willen en kunnen gaan geven. Wouter Velthuis, Rijksadviseur voor de Fysieke leefomgeving, en Lazise Hillebregt, wethouder gemeente Dronten laten hierover hun licht schijnen. De Commissaris van de Koning, Leen Verbeek, verzorgt zoals gebruikelijk een reflectie hierop.

Geen lezing (i.v.m. corona)

Flevoland als pionier in de energietransitie

Op 1 oktober 2019 stond de 13e Cornelis Lelylezing in het teken van de energietransitie. Burgemeester Ina Adema van de gemeente Lelystad trapte de lezing af met een inleiding, waarin ze aandacht vroeg voor de impact van de energietransitie op burgers. De hoofdlezing werd uitgesproken door Ed Nijpels, voorzitter van het Klimaatberaad. Hij ging in op de snel veranderende wereld en de noodzaak van verduurzaming van de energievoorziening, legde de link met de pioniersgeest van Flevoland en stelde de prikkelende vraag of Flevoland opnieuw de rol van pionier kon aannemen. Co-referent Jeike Wallinga, op haar eerste werkdag als lector Energietransitie bij Hogeschool Windesheim, deelde haar visie op het versnellen van de energietransitie en benadrukte het belang van integratie in techniekonderwijs, onderzoek en samenwerking met regionale partners.

Visionaire perspectieven voor Flevoland

In 2017 stond de elfde Cornelis Lelylezing in het teken van de toekomst van Flevoland. Cornelis Lely (1854-1929) was een visionaire Amsterdammer wiens plan voor afsluiting en gedeeltelijke droogmaking van de Zuiderzee werkelijkheid werd. Even visionair schetste Zef Hemel tijdens de lezing het perspectief van Flevoland in 2050, waarbij hij zowel in de huid van Lely als van luchtvaartpionier Albert Plesman kroop. Hemel beschouwde Lelystad Airport als vertrekpunt van een nieuw verhaal en riep op tot visie en durf bij de ontwikkeling van het nieuwe land.

Rijksbouwmeester Floris Alkemade hield het co-referaat, reageerde op Hemels lezing en plaatste zijn visie naast die van Hemel. De lezing benadrukte het belang van visie in Flevoland, zelfs wanneer de pioniersgeest inmiddels volwassen is geworden en de lessen van het verleden bekend zijn.

Op basis van de lezing schreef Zef Hemel een opiniestuk in de NRC, dat hier terug te lezen is: https://www.nrc.nl/nieuws/2017/09/20/verplaats-schiphol-naar-de-flevopolder-13096542-a1574178

De Metropoolregio Amsterdam: horen Almere en Lelystad daarbij?

Op 24 september 2015 stond de Cornelis Lelylezing in het teken van de vraag of Almere en Lelystad deel uitmaken van de Metropoolregio Amsterdam. De lezing belichtte ontwikkelingen rondom bestuurlijke samenwerking, demografische trends zoals snelle groei en stagnatie, en de impact daarvan op de regio.

Sprekers waren drs. Ch. Leeuwe, drs. A. Joustra en A.L. Greiner, die hun inzichten deelden over de bestuurlijke positie van Flevoland, de ontstaansgeschiedenis van de regio en de uitdagingen en kansen voor de toekomst. De lezing bood een compacte en toegankelijke analyse van actuele onderwerpen met betrekking tot de regio en de betrokken gemeenten.

Selectie in de context van migratie

Op 23 september 2013 vond de zevende Cornelis Lelylezing plaats in Nieuw Land Erfgoedcentrum. Het thema van de lezing was ‘Selectie in de context van migratie’. Prof. dr. L. Lucassen, hoogleraar Sociale en Economische Geschiedenis en wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Geschiedenis aan de Universiteit Leiden, verzorgde de hoofdlezing en ging in op historische en sociale aspecten van migratie en selectieprocessen.

Daarnaast spraken mr. Ch. Leeuwe als gespreksleider, M. Witteman, loco Commissaris der Koning in Flevoland, en E. Vriend, schrijver, journalist en historicus, als coreferent, over hun visie op de maatschappelijke en historische betekenis van migratie. De lezing bood ruim 150 aanwezigen een toegankelijke en gedegen analyse van dit actuele thema.